De Groninger Rijwielenfabriek

Filialen

Wat betreft de verkoop hield Fongers de zaken strak in beheer. Men startte in 1897 met zes fabrieksfilialen (‘magazijnen’) aangevuld met een aantal ‘agentschappen’, rijwielzaken die het Fongers product onder strikte voorwaarden mochten voeren. Zo was het ten strengste verboden fietsen onder de vastgestelde prijs te verkopen.

filiaal Utrecht ca. 1899
filiaal Neude Utrecht ca. 1899

De eigen filialen lagen in voorname winkelstraten, zogezegd ‘op stand’. In tenminste vijf van deze filialen was een rijschool aanwezig waar beginners zich het fietsen onder begeleiding eigen konden maken. Van deze faciliteit maakten vooral dames gebruik. De laatste van deze rijscholen, die in Groningen, sloot zijn deuren pas in 1940.

rijschool Den Haag ca. 1899
rijschool Den Haag 1899

In de jaren voor WO2 breidde het aantal agentschappen zich sterk uit. In principe werkte Fongers landelijk, maar in Brabant en Limburg worden weinig verkooppunten gevestigd. De agentschappen werden vanuit de verkoopdienst in Groningen ondersteund m.b.t. de inrichting van de winkel en etalage.

filiaal ca. 1925
agentschap ca. 1925

Naast de agentschappen in eigen land waren er ook dealers in Nederlands-Indië, Suriname en Nieuw-Guinea. Vooral de agentschappen op Java en Sumatra waren grootafnemers.

filiaal Tuinenburg NI
agentschap Tuinenburg, Padang/Sumatra ca. 1920

De klant bestelde zijn nieuwe fiets in het filiaal of agentschap; de ingevulde bestelbon werd naar de fabriek gestuurd. Na enige weken vond normaliter de levering plaats; voor verzending naar de Overzeesche Gebiedsdelen was uiteraard meer tijd nodig.

verscheping NI ca. 1915
verscheping kratten met rijwielen naar Indië, Amsterdam ca. 1915

Fongers heeft zijn klanten vanaf de start de gelegenheid geboden fietsen op maat te bestellen. In een situatie waarin fietsfabricage nog handwerk was kostte deze service geen extra geld. Ook was er de mogelijkheid gebruikte Fongers fietsen naar de fabriek terug te sturen voor revisie. Van deze service is op grote schaal gebruik gemaakt, afgaande op het grote aantal oude fietsen dat niet meer de oorspronkelijke uitvoering heeft. Zo werden vernikkelde delen vaak verchroomd (na 1930) en zijn veel oudere fietsen opnieuw gemoffeld en gebiesd. In de revisieronde werd vaak ook het velgremstangensysteem verwijderd. De betreffende fiets werd als gereviseerd geregistreerd in het Seriegarantieboek. Fongers onderstreepte met deze ‘full service’ zijn imago als kwaliteitsmerk. Klein nadeel is dat veel fietsen van vóór 1920 niet meer in originele staat worden aangetroffen.

kaartje 2
verzendlabel voor fietsen

Behoudens in de winkel konden klanten (en dealers) ook op beurzen het Fongers product aanschouwen. Fongers nam in 1895 voor deel aan de eerste landelijke tentoonstelling van de Rijwielindustrie (RI, later RAI) te Amsterdam.

Rijwieltentoonstelling 1895

Op de ‘Wereldtentoonstelling’ van 1903 in Groningen was Fongers uiteraard ook aanwezig in het vervoerspaviljoen.

tentoonstelling 1903 Groningen

De toonkamer in de fabriek in Groningen was de plek waar steeds de nieuwste modellen te zien waren.

toonzaal fabriek 1909

Begin jaren ’60 werd deze showroom voor het laatst gemoderniseerd.

showroom ca. 1960

In de jaren ’60 ging Fongers ook met ‘showmobiels’ op pad; een deel van de nieuwe collectie werd in een soort opengewerkte caravan rondgereden en kon her en der worden bezichtigd.

‘showmobiel’ ca. 1962

Als Fongers (of beter gezegd: PFG) medio 1970 stopt met de productie van fietsen werkt dit uiteraard door naar de dealers. Er zijn nu ook nog zaken rijwielzaken die vroeger Fongers fietsen leverden. Bij Rijwielzaak Klei aan de Parkweg in Groningen-Zuid wordt het (laatste) Fongers logo nog steeds in het beeldmerk van de zaak gevoerd.

IMAG1573
etalage Rijwielhuis Klei Parkweg Groningen 2017

Klei was overigens geen ‘modale’ Fongers dealer. Het bedrijf voerde al vanaf de jaren ’30 Fongers fietsen. Ergens in de jaren ’60 heeft de toenmalige eigenaar de kleine collectie historische fietsen van  Fongers overgenomen. Het grootste deel daarvan is in de jaren ’80 overgenomen door fietsenmuseum Velorama.